Liek en Saar in Cochabamba

Liek

Dinsdag 5 augustus is mijn eerste lesdag. Bepakt en bezakt met allerlei lesmateriaal, spelletjes en noodplannen kom ik aan bij Atendi. Net als de eerste dag word ik enthousiast begroet met kleffe zoenen en stevige knuffels. Een beetje onwennig maar enthousiast stappen de kinderen die ochtend het klaslokaal binnen. In een gezellig kringetje van rolstoelen en krukjes beginnen we de dag met wat spelletjes en het oefenen van de dagen van de week. De kinderen doen fanatiek mee en ik denk dat de overburen de dagen van de week inmiddels ook goed onder de knie hebben. Er wordt luid meegeroepen en de twee kinderen die niet kunnen praten stoten heftige klanken uit. En dan… iedereen moet zelfstandig aan het werk. Ik heb werkbladen gemaakt zonder dat ik enig idee had over het leerniveau van de kinderen. Kort leg ik uit wat de bedoeling is en zet de kinderen om de beurt aan een tafel. Binnen de korste keren wordt ik geroepen: Angelica, Angelica… ayude mi!!! Als ik de kinderen om de beurt ga helpen, heb ik al snel door dat ze de opdracht best wel begrijpen, maar het erg gezellig vinden als ik bij hen kom zitten. Zo ren ik deze ochtend van tafel naar tafel, dweil de grond omdat er een beker water is gevallen, raap alle potloden van de grond die daar per ongeluk zijn beland, veeg lijm van een van de gezichten van de kinderen die heeft geprobeerd op zijn papier te lijmen, maar ervoor heeft gezorgd dat de lijm overal terecht is gekomen behalve op zijn papier. Ook ren ik met een kind met hoge nood meerdere malen met een rolstoel naar de w.c en ben aan het eind van de ochtend helemaal kapot. De kinderen hebben echter een grote glimlach op hun gezicht, hebben best aardig gewerkt en rollen tevreden naar de keuken om te gaan lunchen.
Voor de rest van de dagen heb ik de kinderen wat leren kennen en een idee gekregen van hun leerniveau. In mijn klasje zitten 8 kinderen. Drie broers, Vidal van 15, Jhonny van 11 en Ronald van 10. Vidal kan lopen, maar loopt heel moeilijk en heeft een lage inteligentie. Jhonny en Ronald zijn beiden verlamd in de benen en zitten in een rolstoel. Adriana is een meisje van 10, heeft heel veel energie en waarschijnlijk ADHD. Diego zit in een rolstoel en heeft een hele lage inteligentie. Hij kan niet praten. Maribel kan ook niet praten en zit in een rolstoel. Noel is 13, hij heeft een hele slechte concentratie en een lage intelligentie. Jessica is 11 en heeft een tumor in haar hoofd. Zij is hier al eens aan geopereerd, maar de tumor is teruggekomen. De laatste maanden is zij heel erg achteruit gegaan. Ze praat heel onduidelijk en is vaak moe. Ook zij moet zich voortbewegen met een rolstoel. Jesus is 6 en is nieuw bij Atendi. Binnenkort zal hij ook bij mij in de klas komen. Het niveau van de kinderen ligt heel erg uit elkaar. Een groep van 5 kinderen kunnen een beetje schrijven en hebben een beetje weet van de getallenlijn. Diego en Maribel hebben een heel laag leerniveau. Ze hebben geen weet van cijfers en letters. Ik bereid voor morgen voor ieder kind een aparte les voor en zorg voor een gezamelijk begin in de ochtend.
De volgende dag beginnen we met tellen, de dagen van de week en wat spelletjes. Ik laat de kinderen in groepjes de getallen 1 tot 20 op volgorde leggen en zet ze daarna zelfstandig aan het werk. Ook vandaag willen ze veel aandacht, maar ben ik een wat strengere juf en probeer ze zoveel mogelijk zelfstandig aan het werk te zetten. Op allerlei andere manieren proberen ze nu mijn aandacht te trekken. Een getallenrek valt ineens op de grond en potloden moeten bijna elke minuut geslepen worden. Ik ga echter nergens op in en er wordt vervolgens goed gewerkt. Dan komt ineens een nieuwe leerling ‘Jesus’ het lokaal binnen gelopen. Terwijl alle kinderen meteen afgeleid zijn probeer ik Jesús ook aan het werk te zetten. Als ik de andere kinderen weer op gang probeer te helpen, loopt Jesús van zijn plek richting de deur. Het kleine jongetje heeft helemaal geen zin om te werken en staat direct weer op als ik hem op zijn plek heb gezet. Hij rent door het lokaal en als hij op zijn plek zit slaat hij met zijn krijtje op de tafel. Nu moeten alle andere kinderen wel zelfstandig werken, want ik ben alleen nog maar bezig met Jesús Ik besluit om hulp te vragen bij een van de verzorgers. Zij vertelt mij dat ik hem gewoon stevig op zijn stoel moet zetten en hem stevig toe moet spreken. In de eerste maanden op Atendi gaat het er alleen om dat de kinderen leren luisteren en kunnen blijven zitten als je erom vraagt. Ok… ik zet Jesús weer op zijn stoel en zet mijn strenge juf stem op. Ok, hij blijft iets langer zitten, maar nog steeds moet ik hem na elke minuut weer terug op zijn stoel zetten. Ook de andere kinderen hebben hulp nodig en ik kom handen tekort. Na een uurtje wordt Jesus opgehaald door zijn moeder en ga ik met de andere kinderen opruimen. Ik zie dat de kinderen dit gewend zijn. Met doekjes wordt er langs alle tafels gereden en ook het lokaal wordt netjes schoongeveegd. De kinderen gaan lunchen en als ze terugkomen spelen we een spelletjes memory. Het spelletje duurt eeuwen en er wordt ook heel wat valsgespeeld, maar de kinderen hebben er geen last van en helpen elkaar door stiekem kaartjes om te draaien en aan te geven.
Op donderdag en vrijdag is mij gevraagd of ik wil knutselen met de kinderen. Op donderdag maken we de vlag van Bolivia met bolletjes vliegerpapier. Sommige kinderen kunnen zelf aan de slag en Diego smeert zichzelf en de tafel lekker onder met lijm. Op vrijdag maken we een bakje en beschilderen deze. Na een minuut ligt er al een potje verf op de grond. Een kleur tegelijk werkt beter en dus ren ik de hele middag rond met bakjes verf en kwasten. De kinderen zijn super trots op het eindresultaat en nemen de bakjes met trots mee naar huis.
Na het weekend werken we weer drie dagen met getallen en letters. In laat de kinderen letters zoeken en kranten en boeken. Ze kopieren geschreven letters, kleuren ze en bedenken woorden met de letters. Ook de cijfers tot 20 kunnen ze bijna allemaal op volgorde leggen en schrijven. ’s Ochtends tellen we met alle kinderen tot 20 waar de hele buurt van mee kan genieten. Als Jesus ook in de klas komt weten alle kinderen dat ze wat minder aandacht kunnen krijgen en helpen mij door wat minder vaak mijn naam te roepen. Het is leuk om te zien dat de kinderen kleine stapjes vooruit gaan en met de groep van 5 kinderen begin ik zelfs aan wat simpele sommen met telraampjes. Diego en Maribel maken mooie vormen en ik probeer met hen de getallen van 1 tot 5 te oefenen. Jesus blijft elke dag een paar seconden langer zitten. Jippie!!!! Op donderdag en vrijdag gaan we weer knutselen. We versieren tasjes en beplakken papieren poezen op vrijdag. De poezen zijn echt een succes, alle medewerkers komen ze aan het eind van de middag bewonderen en alle kinderen nemen ze aan het eind weer trots mee naar huis.
Ook in de derde week zie de kinderen weer kleine stapjes maken. Door veel herhaling beginnen ze zich bepaalde stof echt eigen te maken. Ook zijn ze gewend aan mijn manier van werken en kunnen meer zelfstandig werken. Er zijn echter ook momenten dat ik heel erg mijn geduld moet bewaren. Terwijl Jesus rondrend door het lokaal wil Vidal, die wat pubertrekjes vertoont, het lokaal niet binnenkomen. Hij heel chagerijnig zijn soms en dan op alles afgeven. Op een ochtend moet ik hem zelfs een beetje straf geven omdat hij echt niet luistert. Ook doet ieder alles zo op zijn eigen tempo. Een potje Ganzebord ( dat ik voor de kinderen heb gemaakt) kan zo maar een uur duren. Toch blijf ik het werk heel erg leuk vinden omdat ik zie dat de kinderen kleine stapjes maken en zoveel plezier hebben in het werk. Ook word ik elke dag nog met zoveel liefde ontvangen, dat je je meteen weer thuis voelt als je het gebouw binnen stapt.
In de vierde week komt Saar een dagje meekijken. Ook zij wordt enthousiast ontvangen en moet ook meetellen en meedoen met de spelletjes. Het is voor mij ook heel relaxed dat ze er is. Ze helpt Maribel en Diego terwijl ik de andere kinderen nog wat meer opweg help met de sommetjes. Saar moet vaak heel erg lachen om te plotselinge uitspattingen van de kinderen en ze griezelt bij de hoeveelheid snot en slijm die hier bij de kinderen weggeveegd moeten worden.
Deze week is Jessica niet bij mij in de les. Ik hoor van andere verzorgers dat ze heel erg ziek is en het ziekenhuis moet bezoeken deze week. In het ziekenhuis blijkt dat ze heel erg achteruit gegaan is. Ook moet nog uitgezocht worden wat voor een behandelingen er nog geschikt zijn voor Jessica. De eerste operatie is nog zo kort geleden dat het eigenlijk heel gevaarlijk is om nog een operatie uit te voeren. Daarnaast heeft haar moeder ook niet veel geld om te betalen voor een operatie of therapie. Ik vind het allemaal heel verdrietig om te horen. Zeker omdat het zo’n ontzettend lief en sterk meisje is. Wanneer ik het gebouw van Atendi binnenkwam was zij altijd degene die als eerste kwam kijken wat we vandaag weer gingen doen. Het werken kostte haar altijd heel veel moeite omdat haar hoofd zo zwaar en pijnlijk is en ze heel erg moeilijk gaan bewegen, laat staan schrijven. Toch bleef ze altijd net zo lang doorwerken tot haar werkje af was. Aangezien ik bij Atendi nog geen goede bestemming voor een gedeelte van het opgehaalde geld heb gevonden, vertel ik Maria dat er geld is voor medicatie of therapie. Dit meisje heeft het zo erg nodig. Op dit moment wordt uitgezocht hoe Jessica het beste geholpen kan worden.
Als ik op donderdag op het werk kom zijn de kinderen helemaal door het dolle heen. Ze mogen het namelijk eigenlijk niet vertellen, maar ze hebben een verrassing voor morgen voorbereid. Ik vind het heel schattig dat ze het niet voor zich kunnen houden, maar vraag er verder maar niet meer naar. De kinderen hangen vandaag heel erg om mij heen. Ze zijn verdrietig dat ik weg ga. Ook ik ben een beetje down, heb het zo naar mijn zin gehad hier en ben echt een beetje van de kinderen gaan houden. We maken er een relaxte middag van.
De volgende dag, laatste dag, ben ik uitgenodigd om in de morgen te komen. Na wat geklets met de verzorgers en geknuffel met de kinderen wordt er een grote tafel in de tuin neergezet. Alle kinderen van Atendi ( wat er ongeveer 20 zijn ) worden in hun rolstoeltjes om de tafel gezet. Het is een aandoenlijk gezicht. De tafel wordt volgezet met taart en limonade, wat heel bijzonder is voor de kinderen omdat ze meestal niet zoveel extras krijgen. De kinderen hebben deze taart gister stiekem gemaakt toen ik er niet was. Ook alle medewerkers verzamelen zich rond de tafel. De onderwijzer, die normaal met de kinderen werkt is ook gekomen en houdt een speech. Ze bedanken mij voor het werk met de kinderen. Ook andere medewerkers en kinderen krijgen het woord. Het is ontroerend wat ik allemaal te horen krijg. Het meest ontroerend vind ik dat terwijl iedereen alweer aan het kletsen is een mederwerker opmerkt dat ook Diego ( die niet kan praten ) een speech houdt. Met een lach op zijn gezicht zit hij mij rechtop aan te kijken en slaat serieuze klanken uit. Ik krijg een mooie zelfgemaakte lap van de kinderen met alle namen en heel veel zoenen. Van een moeder met wie ik altijd sprak in de bus op weg naar het werk krijg ik nog een ontzettend lief, maar ontzettend lelijk kado. Een paar slippers met zilveren knopjes. Trots doe ik ze natuurlijk wel aan en durf ze op weg naar huis ook niet uit te doen.
Voor de kinderen heb ik nog een paar educatieve spellen gekocht. Ze zijn er ontzettend blij mee en we gaan er met z’n allen nog even mee spelen. Verder hebben Saar en ik besloten dat naast het geld voor Jessica en knutselmateriaal, de rest van het opgehaalde geld naar de meisjes van Casa Rosa gaat. Het project Atendi wordt door verschillende organisaties al heel erg goed gesteund en komt niet veel tekort. Dat is heel fijn voor deze kinderen en ook fijn voor de meisjes van het huis van Saar, want nu kunnen we nog meer boeken voor ze kopen!
In de middag neem ik afscheid van de kinderen en verzorgers en loop met een brok in mijn keel voor de laatste keer naar de bushalte. Het was een ontzettend bijzondere tijd hier!

Saar

Het zit er op, mijn tijd in het kindertehuis is alweer voorbij. Maar wat een geweldige tijd was het! Omdat het zo verschrikkelijk veel is wat er op een dag gebeurd, beschrijf ik alleen de situaties die het meeste indruk op mij hebben gemaakt. Helaas kan ik geen foto’s bij het verhaal toevoegen en ook de namen van het kindertehuis of de kinderen mag ik niet noemen, omdat er anders de kans bestaat dat de enige donateur van het kindertehuis zijn donaties stopzet. Mocht er toch belangstelling zijn voor een foto dan kan ik die per email opsturen.

Situatie 1: Hermana Sarah!! Hermana Sarah!! Elke dag als ik aankom wordt ik door alle meisjes en de begeleidsters heel hartelijk verwelkomd. De kinderen roepen vanuit de ramen, rennen naar de deur en ik krijg duizenden zoenen, complimentjes en knuffels. Een heerlijk begin van een werkdag!

Situatie 2: In de eerste week staat Cochabamba een beetje op zijn kop. Leraren zijn aan het staken wat betekent dat de scholen dicht zijn. De kinderen in het kindertehuis moeten nu thuisblijven en hebben eigenlijk weinig anders te doen dan tv kijken, in de tuin spelen en lummelen. Op maandag besluit ik wat knutselspullen mee te nemen. Voor alle meisjes heb ik een wit kartonnen doosje gekocht en ook heb ik verf, potloden en stiften meegenomen. Wanneer ik aankom stormen de kids op mij af en voordat ik het goed en wel in de gaten heb is de leefruimte een grote chaos vol kinderen die druk aan het kliederen zijn. Ze zijn superenthousiast en leven zich lekker uit. De vloer ligt bezaaid met verf en de kinderen zitten onder, maar ik ben heel blij dat ze zich met zo weinig zo goed kunnen vermaken. Wanneer de lunch bijna wordt geserveerd word er zonder gemopper of gezeur razendsnel opgeruimd en lijkt het of er niks is gebeurd. Wat een verschil met nederland!

Situatie 3: Wanneer ik op een dag binnenkom zie ik tot mijn vebazing verschillende kinderen op krukken staan en ze hebben ook krukken op hun hoofd. Wanneer ik vraag wat dat in hemelsnaam te betekenen heeft, blijkt dat de meisjes straf hebben en voor verschillende uren zo moeten blijven staan. Gemiddeld krijgen ze straf voor zo’n uur of 2, maar de tweede dinsdag heeft een meisje 6 uur op een kruk gestaan omdat ze een ander meisje had geslagen. Ik vind het best zielig maar de meisjes kijken er niet raar van op en ik denk dat het voor hier een effectieve manier van straffen is. Maar wel apart!

Situatie 4: Om de kinderen nog een uurtje bezig te houden tijdens de schoolloze dagen, besluit ik ze een beetje balletles te geven. Wanneer ik voor ze ga staan en een paar pasjes voor doe, doen ze tot mijn verbazing allemaal heel serieus mee! De komende anderhalf uur doen de kinderen mij super geconcentreerd na en kunnen ze aan het einde van ‘de les’ schattige pirouetjes maken. Ook wederom weer zo’n verschil met Nederland, waar je kinderen continue moet waarschuwen om de aandacht erbij te houden maar vooral dat de meisjes voor zo’n lange tijd zo geconcentreerd met 1 ding bezig kunnen zijn. Hier is geen sprake van de in Nederland o zo bekende zapcultuur..

Situatie 5: Ik zit in een van de slaapkamers gezellig te tutten als een meisje met een riem aan komt zetten en doet alsof ze ermee wil slaan. Een ander meisje van een jaar of 4 ziet dit, komt naar mij toe, wijst op de gesp en vertelt vervolgens op een toon alsof ze boodschappen gaat doen, dat haar vader haar altijd sloeg met de gesp. Wauw... ik moest heel snel naar buiten om een luchtje te scheppen om de tranen in mijn ogen niet aan de kids te hoeven laten zien.

Situatie 6: We kijken best vaak naar de tv om de tijd een beetje te doden. Tijdens het tv kijken valt het me op hoe alle meisjes geborgenheid bij elkaar zoeken. Er wordt aan alle kanten haren gekamd, luizen gevlooid en geknuffeld. Ook aan mijn hoofd zitten gemiddeld 2,5 kinderen tegelijkertijd te plukken. Zo gezellig! Maar als er wel school is, is het ook heel gezellig. De kinderen zitten in groepjes bij elkaar aan tafel en houden zich bezig met sommen, taal en kleuren. Ouderen kinderen helpen de wat jongeren en ik help de wat ouderen met ingewikkelde algebrasommen (dacht eigenlijk dat ik daar helemaal vanaf was, maar helaas...). Wanneer de jongeren kinderen mij om hulp vragen bij hun taalhuiswerk, moet ik ze helaas afwimpelen aangezien ik geen snars begrijp van de spaanse taal. Tja.. Gelukkig kan ik ze blij maken met het natekenen van konijnen en boliviaanse vlaggen.

Situatie 7: In mijn eerste werkweek op vrijdag wordt ik in een klein kamertje geroepen waar ik verwelkomd word door een vrouw in een rolstoel en 2 begeleiders. De rolstoelvrouw blijkt de directrice (A) te zijn en vraagt mij wat ik hier eigenlijk kom doen. Ze had niet van mijn komst gehoord en normaal gesproken wilt ze ook geen vrijwilligsters voor maar een maandje. Ik vertel haar dat ik hier alleen maar een beetje wil zijn voor de meisjes en dat ik graag een handje help. Ik mag blijven, maar wel nadat ze me de regels heeft uitgelegd. Ik ben een beetje bang voor haar (ook omdat ik niet alles begrijp wat ze zegt..) en besluit dat het tijd is om wat te slijmen. Ik vertel haar dat ik samen met Liek reis en dat onze ouders op hun verjaardagen geld hebben ingezameld voor een goed doel. Ik vertel haar dat ik $700 heb te besteden (stiekem is dat meer, maar ik vind dit wel een aardig begin) en dat ik dat graag hier in het kindertehuis doe. De directrice krijgt spontaan tranen in haar ogen en vanaf dat moment zijn we beste vriendinnen. Wanneer ik haar vraag waar ik het kindertehuis het best mee kan helpen, antwoord ze zonder na te hoeven denken: ‘met rijst’. Promt krijg ook ik tranen in mijn ogen. Ik had geen idee dat het kindertehuis zo arm is!! De maandag erop heeft de directrice op mijn verzoek een lijstje gemaakt van de zaken die ze nodig heeft. Op dinsdag ga ik samen met 2 van de begeleiders (S & J) naar de markt toe om groots in te slaan. We lopen van rijstkraam naar rijstkraam en de dames doen een grondig prijsvergelijkingsonderzoek. We pauzeren met een lekker broodje typisch boliviaans vlees en babbelen over de vele verschillen tussen Nederland en Bolivia. We lopen door naar de zeepafdeling en slaan potten champoo, wasmiddel, tandpasta en zeep in. Met alle loodzware spullen op onze rug lopen we door naar de knutselafdeling. Er wordt weer flink onderhandeld en een half uur later laden we een taxi in vol met karton en papier. Met de taxi rijden we terug naar een van de rijstkraampjes waar megagrote zakken voedsel op ons staan te wachten. Alles wordt in de taxi geladen en we gaan terug naar het kindertehuis. In de taxi vertellen de begeleidsters mij dat we net voor 2 maanden eten hebben ingeslagen en dat de kinderen een jaar lang kunnen knutselen van al het materiaal dat we hebben gekocht. In het kindertehuis snellen de kinderen dichterbij en zijn superblij bij het zien van alle spullen. Wanneer ze horen dat ik dat heb gekocht vertel ik ze dat familie en vrienden van mij en mijn vriendin Angelica dit geld bij elkaar hebben verzameld. Er wordt speciaal een groepsfoto gemaakt waarbij de kinderen op alle gekochte spullen zitten (die ik met alle plezier doorstuur naar de personen die dit willen). De dag erna kom ik de directrice weer tegen. Wanneer ze mij ziet blijft ze me bedanken en ze kan niet genoeg benadrukken om iedereen in Nederland te bedanken voor dit godsgeschenk. Dus bij deze, namens alle meisjes, directrice, begeleiders heel erg bedankt voor jullie financiele bijdrage! Jullie hebben 37 mensen eventjes heel erg gelukkig gemaakt!

Situatie 8: Ik loop op een dag dat er geen school is, de tuin van het kindertehuis binnen, als een vieze lucht mij tegemoetkomt en ik mijn ogen weer eens niet kan geloven! 6 meisjes zijn druk in de weer met het scheppen van poep en plas uit een put. Zonder te zeuren zitten ze tot hun ellebogen in de menselijke uitwerpselen te wroeten om de grote putten te kunnen legen. Vol respect kijk ik toe, maar wanneer een van de meisjes vraagt of Hermana Sarah niet gezellig wilt komen helpen, bedank ik vriendelijk en vlucht ik naar boven om daar nog maar eens mijn haar te laten vlechten.

Situatie 9: Wanneer ik op een woensdag aan kom lopen, staat en van de meisjes al op de wacht. Ik word aan de hand de straat mee ingesleurd; vandaag mag ik hun school een bezoekje brengen! Bij de school aangekomen staan mijn 30 vriendinnetjes al helemaal klaar om mij een rondleiding te geven. De school is groot, heeft zo’n 500 kinderen. Ik zie klaslokalen, het schoolplein en er wordt regelmatig door de meisjes gegiecheld als een van de wat oudere jongens van de school een stoere opmerking over mij maakt. Ik moet van de meisjes wat babbeltjes maken met de docenten en wordt aan de honderden vriendinnen voorgesteld. Ik ben doodop als we een uurtje later aan de heerlijke lunch zitten, maar de kids zijn tevree..

Situatie 10: Op mijn tweede vrijdag is een van de meisjes jarig. Gelukkig wist ik dit van tevoren dus met tassen vol boodschappen en een kadootje voor de jarige job sta ik rond 12 uur op de stoep. De jarige is dolgelukkig met het kleine dagboekje dat ik voor haar heb gekocht. Ik vlucht de keuken in om daar met behulp van 2 andere meisjes een grote 14 taart in elkaar te flansen. Cake wordt in grote stukken gesneden, met jam en slagroom besmeerd en met snoepjes gedecoreerd. Na de lunch moeten alle kinderen hun ogen dichtdoen. Ik steek snel de kaarsjes in de taart aan en op het teken van een van de begeleiders loop ik naar binnen met de taart. Onder de neus van de jarige job blijf ik staan en de begeleidster zegt dat alle kinderen hun ogen open mogen doen. Een hoop ohh’s en ahhh’s zijn het gevolg en als ik kijk naar het feestvarken zie ik dat de tranen haar over de wangen lopen... Voordat de kaarsjes uitgeblazen mogen worden moet iedereen in een kring erom heen komen staan en gaat de directrice de kids voor in gebed. Ik schrik als ik mijn naam tijdens het gebed hoor, ik vind dat ik veel te veel lof krijg! De taart wordt aangesneden en verdeeld en iedereen zit er ervan te smikkelen terwijl ik het ene bedankje na de andere krijg. Als de directrice mij nog een keer bedankt wordt het me echt bijna teveel. Iets wat voor ons in Nederland zo normaal is (hoevaak hebben we wel niet zo’n taart bij de welpen gemaakt) is hier zo speciaal..

Situatie 11: Een van de oudste meisjes (17 jaar) in het huis leeft een beetje langs iedereen heen. Ze is vrij stil, draagt voornamelijk zwarte kleding en doet nauwelijks mee met spelletjes. De tweede vrijdag had ze straf gekregen en moest ze broodjes bakken, terwijl de rest van het huis boven aan het smikkelen was van de taart voor de jarige job. Ik vond het een beetje sneu voor haar en besloot haar te helpen met het bakken van broodjes. Kennelijk heeft ze behoefte aan een goed gesprek want ze vertelt me dat ze dood wilt. Ik schrok, maar helemaal onverwachts kwam het niet, ze maakte een best depresieve indruk op me. We praten wat, tot mijn frustratie helaas wel in het spaans, en ik probeer haar op te vrolijken wat een beetje lijkt te lukken aangezien ze af en toe een beetje lacht. Aan het eind van het gesprek zeg ik dat ze misschien kan proberen om wat aan haar situatie te veranderen (dondersgoed wetend dat er veel te weinig veranderd kan worden) en vraag haar om maandag gekleurde kleding aan te trekken aangezien kleuren mensen vrolijker maakt. Als ik maandag op het kindertehuis aankom en het meisje begroet zie ik tot mijn grote vreugde dat ze eindelijk een gekleurd truitje aanheeft. Wanneer ik mijn blijdschap laat merken begint zij spontaan te stralen. Ik heb stiekem een cakeje voor haar gekocht omdat ze de taart van vrijdag moest missen en in de middag help ik haar met haar algebra. Aan het eind van de dag ken ik haar bijna niet meer terug. Ze lacht veel, ze is aan het klieren, ze is eventjes een zorgeloos kind. In de bus terug naar huis kan ik mijn tranen maar moeilijk bedwingen bij het besef dat zo’n meisje al zo veel gelukkiger zou zijn met een klein beetje meer aandacht. De rest van mijn tijd in het kindertehuis draagt hat meisje alleen nog maar gekleurde kleding, zonder dat ik daar nog om hoeft te vragen. Wanneer ik een beetje navraag heb gedaan blijkt dat ze door de directrice van de straat is geplukt waar ze samen met haar zusje en broertjes de vuilnisbakken omkeerden op zoek naar eten. Zo triest!

Situatie 12: Wat?? Hermana Sarah, ga je nu al weg?? Wanneer kom je terug? Ben je er morgen weer? Help je me dan met mijn huiswerk? Wil je morgen voor me kleuren? Dag Hermana Sarah! Elke dag dat ik weg ga wordt ik door alle meisjes en begeleidsters uitgezwaaid, geknuffeld en gezoend. Een heerlijk einde van een leuke werkdag!!

Situatie 13: Mijn derde woensdag in het kindertehuis is een van de begeleidsters (J) jarig en moet ik weer in de actie om een taart te bakken. Ik sla bij een bakkertje grote soezen in, koop chocola, vruchtjes en poedersuiker bij de supermarkt en binnen no time blaast de begeleidster de kaarsjes op de gigantische soezentaart uit. Ik zorg er dit keer voor dat geen van de meisjes wordt overgeslagen, dat is echt oneerlijk! Wanneer ik naar huis toe wil gaan, word ik tegengehouden door de jarige J en ze nodigt me uit om morgen een hapje te gaan eten. De volgende dag haalt ze me om 4 uur op bij het kindertehuis en stappen we in een taxi die van haar broer blijkt te zijn. Achterin zitten nog een andere broer en een zusje. We maken kennis met elkaar en met ons vijfjes rijden we naar een restaurantje toe waar het vlees al in de zon ligt te drogen. We eten een heerlijk typisch Boliviaans gerecht, bestaande uit een groot soort mais, eieren, aardappels, pikante salsa en het gedroogde vlees. De familieleden van J horen me uit en ik doe mijn best om in duidelijk spaans te antwoorden. Na het eten rijden we terug naar het kindertehuis om begeleidster S op te halen en met ons 6jes rijden we naar het huis waar J met al haar broers en zussen woont (in totaal 9). Ik maak kennis met nog meer broers en zussen (allemaal tussen de 26 en 40) en als we samen kijken naar de film Wally liggen ze regelmatig in een deuk om de grappen van de kinderfilm. Na een super leuke dag kom ik doodvermoeid thuis waar ik Liek al heerlijk slapend aantref in ons bedje. Snel kruip ik naast haar en ook ik doe snel mijn ogen dicht want morgen gaat om 7 uur weer de wekker voor Beverly Hills 90210.

Situatie 14: Op mijn derde vrijdag besluit ik met de kinderen mee te gaan naar de kerk. Om half 9 ‘s avonds stappen we met ons 35-en in een mini busje. Het is een speciale dag en de dienst wordt in een gymzaal gehouden. Kerkgemeenschappen van heinde en verre hebben zich verzameld en tribunes zijn afgeladen vol. Wanneer we binnenkomen is de dienst al in volle gang en de muziek schettert ons tegemoet. Er is een podium gebouwd waarop verschillende pastoors staan te preken, een band muziek aan het maken is en 3 achtergrondzangeressen en 3 achtergrondzangers staan te zingen en te dansen. Ballonnen vliegen door de zaal, mensen zingen en dansen, houden spandoeken en elkaar vast en de kleinste meisjes van het tehuis liggen binnen een kwartier op de grond te slapen. Het begint vrolijk en de meisjes zingen uit volle borst mee en ook ik doe een dansje. Opeens zie ik een van de meisjes met een jongetje praten. Het jongetje is aan het huilen en blijkt haar broertje te zijn. Ze hebben elkaar in geen tijden gezien en ik voel me overweldigend triest worden. Vooral als ik zie dat andere meisjes direct de zaal beginnen af te speuren in de hoop ook een familielid aan te treffen. De zaal is stil geworden en alleen een van de pastoren is aan het preken. Ik kijk om me heen en de vrolijkheid is nu geheel verdwenen. Mensen laten tranen over hun wangen lopen, grijpen elkaar vast en ook de achtergronddanseressen is het even allemaal teveel. Ik heb 2 meisjes stevig vast en binnen no time zijn mijn mouwen doorweekt van hun tranen. Mensen mogen naar voren komen voor handoplegging. Ik zie pastoors gebeden prevelen terwijl ze voorhoofden van de gelovigen vasthouden. De mensen vallen vervolgens achterover, barsten in tranen uit en blijven liggen tot ze uitgesnikt zijn. Ik zie meisjes van het kindertehuis naar voren lopen, bidden, vragen om vergeving. Slikken helpt niet meer en ook ik kan mijn tranen niet bedwingen. Gelukkig gaat iedereen op in het gepreek waardoor ik tot mijzelf kan komen. Dan is het gepreek over en maakt de band leuke muziek. Er wordt weer uit volle borst gezongen en gedanst en om 11 uur maken we de kleinste meisjes wakker want is het tijd om terug naar huis te gaan.

Situatie 16: Op mijn derde zaterdag meld ik me om 1 uur bij de directrice thuis (haar huis staat midden in de markt van Cochabamba) aangezien ik uitgenodigd ben voor de lunch. Ik maak meteen kennis met een ex-junk die 18 jaar geleden door A van de straat is geplukt en sindsdien als chauffeur fungeert. Ik maak kennis met 2 vrouwtjes die oorspronkelijk uit de bergen komen maar door honger in de stad waren beland om vervolgens dakoos in de straten van Cochabamba rond te zwerven. Ze zijn beiden door A van de straat geplukt en werken nu als kokkin en schoonmaakster. Ik maak kennis met een ex-prostituee die zorgt voor de was en andere klusjes. Al deze mensen hebben een bed in het huis van A. Wanneer we aan tafel zitten maak ik kennis met 8 familieleden en vrienden van A en wederom doe ik mijn uiterste best om in het spaans alle vragen te beantwoorden. Ik heb echter ook heel wat vragen en ik kom erachter dat A sinds haar vierde in een rolstoel zit, 25 jaar geleden een huis voor junkies heeft geopend, 16 jaar geleden een huis voor dakloze jongetjes heeft geopend, 6 jaar geleden een huis voor dakloze meisjes heeft geopend, voedsel klaarmaakt en naar de kerk brengt voor dakloze volwassenen, dat ze kleren weggeeft aan mensen op straat, dat er altijd een bord eten is voor een hongerige die aanbelt. In de woonkamer staan 2 awards, 1 uit Hong Kong, de ander uit Amerika ter erkenning van al haar goede werk. Na de heerlijke 3 gangen lunch zit ik vooral vol van emoties.

Situatie 15: We hebben nog steeds heel veel geld om uit te geven. Het kindertehuis is arm en heeft weinig middelen om de kinderen te kunnen vermaken. Bovendien is het mij opgevallen dat sommige kids verschrikkelijk slecht kunnen lezen voor hun leeftijd. Er is geen boek in het huis te vinden en we weten uit eigen ervaring hoe heerlijk het is om een boek te pakken om even de werkelijkheid te kunnen vergeten. We besluiten dus om een boekenkast te kopen. Ons laatste weekend in Cochabamba brengen we op de markt en in boekwinkels door. Wanneer op maandag alle kinderen en Liek naar school zijn, ga ik naar de markt om de uitgekozen kast op te halen. De kast wordt op een taxi geladen en ik dirigeer de taximeneer naar ons huis om de 140 boeken (waaronder de series Harry Potter, The Lord of the Rings en Narnia, 50 kinderlitaratuur voor verschillende leeftijden, boekjes van Jan Terlouw en Roahld Dahl, Anna Frank, Romeo & Juliette, sprookjesboeken, kinderbijbel, atlas etc etc...), de 30 spelletjes (waaronder monopoly, twister, rummicub, schaak, memory en puzzels) en de doos lego op te halen. Volgeladen gaan we naar het weeshuis waar de directrice A haar ogen niet kan geloven. Er wordt gebeden, gesnikt en bedankt. Wanneer Liek er is wordt ze erbij geroepen en we worden uitgenodigt voor een diner op woensdag. Liek had gisteravond al kennis gemaakt met de kinderen en als de meisjes van school komen worden we allebei om de nek gevlogen. De lunch staat al klaar en Liek en ik mogen aan dezelfde tafel zitten. Wanneer we naar de soep kijken maakt onze maag echter een salto want middenin drijft een hand!!! We kijken gruwelend toe hoe de kinderen de kippenhandjes met vel en al naar binnen werken om vervolgens nageltjes, botjes en kootjes uit te spugen. Wij geven onze handjes snel weg en kokhalzend proberen we niet naar het geknaag van de kids te kijken. Na de lunch gaan de meisjes aan de studie en is het tijd voor onze verassing. Allereerst sjouwen we de kast naar boven en kinderen komen nieuwsgierig een kijkje nemen. Vervolgens slepen we de tassen met spelletjes naar boven. Een kinderkring heeft zich om ons heen geschaard en bij elk spel wordt er gejuichd en geapplaudiseerd. Nog nooit hebben Liek en ik zoveel plezier gehad bij het geven van kadootjes. We halen de tassen met boeken op en beginnen ze netjes neer te zitten. Wederom vinden de meisjes het prachtig. We hebben boeken voor alle leeftijden gekocht en de kleintjes kijken blij naar de mooie kinderboekjes terwijl de oudere meisjes nieuwsgierig de titels van de moeilijkere boeken bekijken en enthousiast worden als ze titels herkennen. Wanneer de kast vol staat met de nieuwe spullen zijn we zelf heel tevreden met het resultaat. Het staat super gezellig en de blije gezichtjes van de meisjes spreekt boekdelen.

Situatie 16: Aangezien we de kast op maandag hebben gegeven heb ik nog mooi de kans om te zien wat de kinderen ervan vinden. In het begin zijn ze heel onwennig, gluren ze door de raampjes van de kast en dromen ervan om de boeken te mogen lezen. De begeleiders willen dit echter niet, ze vinden dat het alleen voor speciale gelegenheden gebruikt mag worden. Dit was echter helemaal niet onze bedoeling en ik praat erover met de directrice, die onmiddelijk begrijpt wat ik bedoel. Ze is heel blij met het grote kadoo en vertelt de begeleiders meteen dat de kinderen gewoon moeten kunnen gaan lezen en ze juist hierin moeten stimuleren omdat de meisjes nu een grote achterstand hebben. Meteen worden de boekjes verdeeld en de zaal is zelden zo stil geweest. De rest van de week komen de meisjes regelmatig naar me toe om te bedanken voor het prachtige kadoo en om te vertellen over avonturen die ze gelezen hebben. De begeleiders lezen voor uit boekjes en ook zij vragen mij om iedereen te bedanken die geld hebben bijgedragen. Again.... heel erg bedankt!!!

Situatie 17: Vaak help ik met de afwas. In de keuken hebben ze maar 2 oude lappen die ze gebruiken om af te drogen. In het begin van de maand heb ik 5 theedoeken gekocht waar het keukenmeisje heel erg blij mee was. Ze worden alleen bijna niet gebruikt! Alleen als ik in de keuken sta wordt er een theedoek tevoorschijn getoverd en mag ik de mooie doek gebruiken om de bordjes op te poetsen, de kinderen moeten het met oude vodden blijven doen... zo schattig maar zo niet nodig!!

Situatie 18: Mijn laatste woensdag in het kindertehuis begint met een ontbijtje bij de begeleider S thuis. Wanneer ik samen met begeleider J aankom bij een schattig huisje in een wat armoedig straatje, word ik welkom geheten door S en voorgesteld aan haar moeder (typisch Boliviaans met vlechten, rok, schortje en hoedje), zusje, zoontje en 2 broers. S heeft samen met haar moeder een gerecht bereid en we gaan naar de tuin om ernaar te kijken. Ik zie niets anders dan een hoop zand, maar het blijkt dat daar ons maaltje warm zit te worden. Wanneer het lang genoeg heeft gestaan wordt de aarde weggeveegd en komen grote vellen karton tevoorschijn. Het karton wordt verwijdert en een bak met groenten, aardappelen en kip wordt van gloeiende kolen gehaald. De bak wordt op de grond gezet en gesorteerd, krukjes worden eromheen gezet en wij gaan ook zitten. De vader van S komt erbij en ook nog een oude man (weet niet wie hij was, hij zei ook helemaal niets, zat alleen maar te eten). Mama S schept onze bordjes vol en genietend zet ik mijn tanden in dit heerlijke maal. Ondertussen weet ik genoeg gespreksonderwerpen (eten en verschillen tussen NL en B blijven het altijd goed doen) en de tijd vliegt voorbij. S vertelt me dat dit gerecht hooguit 2 keer per jaar wordt bereid en alleen voor speciale gelegenheden. Ik voel me natuurlijk super vereerd en verlegen en ik weet niet hoe ik hen kan bedanken voor hun gastvrijheid..

Situatie 19: Dezelfde woensdag hebben Liek en ik een date met A. We melden ons om 7 uur bij haar thuis. We worden voorgesteld aan F, een jongen van 18 die sinds zijn 3e in het jongenshuis woont en vaak in het huis van A te vinden is om haar te helpen met haar rolstoel. Zo ook vanavond. We gaan uit eten en F rolt A snel en behendig door de markt heen terwijl A vanuit haar stoel naar links en rechts naar haar duizenden bekenden zwaait. In het restaurant bestellen Liek en ik hetzelfde en we kijken onze ogen uit als het voor onze neus staat. Een stuk vlees zo groot als ons bord met daaronder aardappels en rijst. Het smaakt heerlijk!! We zetten onze tanden in het vlees maar als we halverwege zijn zitten onze magen helemaal vol. We willen echter niet onbeleefd zijn dus eten we met lange tanden door. Het vlees smaakt ons helemaal niet meer! We eten nog een ijsje en drinken een kopje koffie en dan is het tijd om te gaan. Was wederom een speciaal avondje!

Situatie 20: Ik ben in het kindertehuis broodjes aan het bakken met 3 oudere meisjes. De oudere meisjes moeten boven praten met een van de begeleiders en de kleine kinderen worden naar beneden gestuurd. Als ze mij met het deeg bezig zien, vallen ze op de grote bak met deeg aan en beginnen ook broodjes te maken. Wanneer begeleider S beneden komt en dit ziet, schiet ze uit haar slof. Kleine meisjes mogen helemaal geen broodjes bakken (weet ik veel)!! Voor straf moeten ze allemaal tegen de muur gaan staan. Als ik naar de 12 meisjes kijk kan ik mijn lachen maar moeilijk bedwingen. Ze staan er ook zo verschrikkelijk beteuterd bij! S ziet mijn gezicht en schiet in de lach. Ze beveelt de meisjes om liedjes te zingen. De meisjes beginnen wat timide, maar na 2 liedjes staan ze te zwingen, kerkliedjes te zingen en heb ik een geweldige lifeshow!

Situatie 21: En dan is het mijn laatste dag... Als ik om 1 uur aankom is de sfeer een beetje anders dan normaal. De oudere kinderen zijn veel stiller en de jonge kinderen juist verschrikkelijk druk. We kunnen meteen gaan lunchen en er blijkt een feestmaal bereid te zijn. Na de lunch wil ik zoals gewoonlijk helpen met de afwas maar ik word met de kleintjes naar beneden gestuurd. Ik mag niet naar boven komen en speel dus maar een spelletje, laat mijn haren weer eens kammen en geniet van het zonnetje.
Om half 6 worden de kinderen naar boven geroepen en ook ik moet naar boven komen, wel met mijn ogen dicht. Als ik ze open mag doen zie ik dat de kids een fiesta voor me hebben gebouwd. Er hangen kerstballen aan het plafond, de muren zijn met linten versierd en een prachtig, door de kinderen gemaakt, kunstwerk hangt aan de muur. Stoeltjes zijn tribunegewijs opgesteld en ik moet in het midden plaatsnemen. De kinderen voeren dansjes op en ik doe voor de laatse keer nog een balletje. Dan moet ik weer mijn ogen dicht doen en krijg ik een cake en fruitsalade in mijn handen gedrukt. Wow, vooral ook voor de meisjes, zo speciaal! Ik word in het kleine begeleiders kamertje geroepen en krijg kadootjes van de 3 begeleiders. Met tranen in onze ogen nemen we afscheid van elkaar. Ik heb een fotoboek gemaakt van de maand in het kindertehuis en die geef ik aan hen. Ze zijn er super blij mee! Voor alle kinderen heb ik een klein zakje met snoepjes en een gummetje gemaakt. Ik ga alle kinderen af, geef iedereen het presentje, een knuffel en een kus en vlucht dan snel het huis uit omdat ik nu toch echte waterlanders over mijn wangen heb lopen.

Van te voren hadden we nooit kunnen bedenken dat deze maand zo super speciaal zou worden. Ik ben heel erg blij dat ik een maand met de meisjes mocht optrekken en Liek met haar kindertjes. Het is ook heel goed geweest om te beseffen dat er in de prachtige landen die we aandoen, ook heel veel problemen zijn die voor de toerist eigenlijk niet zichtbaar zijn. We zijn blij dat we een klein beetje hebben kunnen helpen en de kinderen een klein beetje voor heel eventjes blij heb kunnen maken met wat extra liefde, aandacht en kadootjes.

We hebben voor ongeveer €400 materiaal, spelletjes en medicijnen gekocht voor Atendi en we hebben bijna €1200 besteed aan het kindertehuis: de boekenkast met boeken en spelletjes, aan knutselmateriaal voor een jaar, aan eten voor 2 maanden, maar ook aan de bustripjes naar de kerk, watermeloen voor de meisjes, mega grote taarten, koekjes en snoepjes, knutselspulletjes, het fotoboek, theedoeken en nog veel meer!
En het kindertehuis kan nog zo veel meer gebruiken. Volgend jaar gaat het kindertehuis verhuizen naar een grotere locatie, voor dubbel zoveel meisjes. De grond en muur om de grond zijn al gebouwd, nu nog het huis. We zijn van plan om contact met A te blijven houden en we willen proberen om in de toekomst geld over te maken aan deze bijzondere vrouw met haar enorme hart. Misschien is er iemand in Nederland die tijd en zin heeft om ons hierbij te helpen en hopelijk zijn er lezers die in de toekomst ook geld willen geven aan dit project. Nogmaals iedereen heel hartelijk bedankt voor de eerdere donaties!!

Liek en Saar

We zien elkaar veel minder dan normaal, maar gelukkig hebben we onze ochtenden en avondjes nog samen. Zo zetten we elke dag de wekker om 7 uur, gaat de televisie aan en kijken we gezellig saampjes naar Beverly Hills 90210. We ontbijten samen en dat was dat. De meeste avonden eten we een hapje thuis, afgehaald bij een naburig restaurantje of doen we alleen een simpel noodle soepje, terwijl we elkaar vertellen wat we allemaal beleefd hebben vandaag.

Van de 4 weekenden in Cochabamba hebben we er 3 gebruikt om rond te lopen op de markt en te shoppen voor de kinderen. We zijn het tweede weekend wel op pad gegaan. Met een klein busje op vrijdag avond naar het prachtige Villa Tunari. Zaterdag ochtend gaan we op verkenning en een aardig vrouwtje stuurt ons naar het nationaal park waar dieren worden opgevangen en uitgezet. Wanneer we de entreefee hebben betaald worden we direct welkom geheten door meneer aap. Zo aardig! We lopen een klein stukje tot we in het gebied van de apen zijn gekomen. Overal zien we apen, in de bomen, op een huisje, op bankjes en op de grond. Wanneer we ook op een bankje gaan zitten, krijgen we snel gezelschap en heeft Liek een aap op schoot en Saar een aap op haar voet. Boliviaanse gezinnetjes komen ook bij de apen kijken en we besluiten om een wandeling te maken. We lopen langs de papagaaien ver naar boven om een prachtig uitzicht te hebben over het mooie gebied. Wanneer we richting een waterval lopen (Saar voorop, Liek een halve meter achter haar), draait Saar zich plotseling om, neemt een springtje en springt in Lieks armen. Er zit een groene slang op het pad te koekeloeren!!! De slang siddert weg, wij lopen door en komen heelhuids aan bij de waterval. Op de terugweg stoppen we nog voor een kleine knuffelsessie met de aapjes. Ze zijn ook zo schattig! De rest van de dag brengen we heerlijk luierend en bierdrinkend door in het zwembad. Zondag hebben we een rafttour geboekt en we genieten van de snelstromende rivier in haar prachtige landschap. Halverwege stoppen we om aan land te krabbelen. We moeten met een canopy van de ene berg naar de andere berg glijden, over de rivier heen. Best spannend, maar wanneer we horen dat de bergbewoners deze kabel dagelijks gebruiken als transport naar de andere kant, glijden wij in een hup naar de overkant. De tweede stop die we doen is nog net iets spannender. De gids vraagt ons om van een hoge rots het water in te jumpen. Zo gezegd, zo gedaan, gelukkig hebben we een zwemvestje aan! Terug in het dorp pakken we het busje weer naar Cochabamba, want de volgende dag gewoon weer aan het werk!

Het laatste weekend in Cochabamba brengen we shoppend door. Op zondag bezoeken we een naburig dorpje waar een fistival wordt gehouden. Overal op straat staan marktkooplui verschrikkelijk kleine dingetjes te verkopen die ervoor moeten zorgen dat er meer geluk in de liefde, geld, gezondheid etc.. zal zijn. Zo schattig klein allemaal!
We krijgen aan het einde van onze tijd in Cochabamba nog een leuke verassing: Es en Bar komen ons bezoeken! Ze komen aan op dinsdag nacht en we hebben genoeg bij te kletsen aangezien het alweer lang geleden is dat we elkaar voor het laatst hebben gezien. We gaan gezellig met elkaar uit eten, drinken een biertje en gaan paragliden. Ja, je leest het goed, we zijn wezen paragliden!! Super gaaf, super moooi, super hoog, super ervaring!! Op zaterdag ochtend, ons allerlaatste dagje in Cochabamba, nemen we ’s ochtends afscheid van Bar en Es. Zij hebben besloten om ons appartementje over te nemen en ook een maandje vrijwilligerswerk te gaan doen. Have fun meiden, wij hebben een super tijd gehad!!! We nemen nog even afscheid van de lieve A en krijgen een 3-gangen afscheidsmaal voorgeschoteld die we samen met A en haar familieleden opsmikkelen. We krijgen ook nog een klein leren tasje als bedankje en wij geven haar een tas vol kleren die we toch niet meer dragen. Daarna is het toch echt tijd om te gaan en met pijn in onze hartjes nemen we afscheid van Cochabamba en haar prachtige bewoners.